Giriş
Bal ən faydalı və dəyərli qidalardan biridir, lakin təəssüf ki, o da tez-tez saxtalaşdırılır. Bəzi istehsalçılar bala şəkər siropu, nişasta, su, dad vericilər və hətta əhəng daşı (məl) əlavə edirlər. Nəticədə, alıcılar sağlamlığa fayda verməyən və hətta zərərli ola biləcək bir məhsul əldə edirlər.
Bəs təbii balı saxta baldan necə ayırmaq olar? Bu məqalədə keyfiyyətli balın əsas xüsusiyyətlərini, evdə aparıla biləcək testləri və alış zamanı nələrə diqqət etməli olduğunuzu izah edəcəyik.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Təbii bal necə olmalıdır?
- Konsistensiya
✅ Təbii bal – qatı, yapışqan, yavaş axan və nazik bir ip şəklində tökülən olmalıdır.
❌ Saxta bal – çox axıcı olur, damcılar halında tökülür və tez yayılır.
💡 Fakt: Təbii bal bir neçə ay ərzində kristallaşır (akasiya, qaratikan və şabalıd balı istisnadır, onlar uzun müddət maye qala bilər).
- Qoxu və dad
✅ Təbii bal – çiçək və ya ot qoxusu var, onun tərkibindəki bitkilərdən asılı olaraq fərqli ətirlər hiss etmək mümkündür (məsələn, cökə, qarabaşaq, günəbaxan). Dadı zəngin, dərin və xoş bir qoxuya malikdir.
❌ Saxta bal – kəskin və ya ümumiyyətlə olmayan qoxuya malikdir. Dadı sadəcə şəkərli sirop kimi olur, dərin ləzzət hiss edilmir.
💡 Məsləhət: Əgər bal həddindən artıq şirin və dadlıdırsa, böyük ehtimalla tərkibində şəkər siropu var.
- Həllolma testi
🔬 Necə yoxlamaq olar?
📌 1 çay qaşığı balı isti suya əlavə edib qarışdırın.
✅ Təbii bal – birbaşa həll olunmur, əvvəlcə dibinə çökür, sonra yavaş-yavaş suya yayılır.
❌ Saxta bal – dərhal həll olur və suyu bərabər şəkildə rəngləyir.
💡 Fakt: Keyfiyyətli balda çiçək tozu, fermentlər və təbii şəkərlər olduğu üçün o suya dərhal qarışmır.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Balın saxta olub-olmadığını evdə necə yoxlamaq olar?
- Yod testi (nişasta yoxlanışı)
📌 1 çay qaşığı bala bir neçə damcı yod damızdırın.
✅ Əgər rəng dəyişmirsə – bal təbiidir.
❌ Əgər bal maviyə çevrilirsə – tərkibində nişasta var (saxta baldır).
- Sirkə testi (məl və ya digər qatqılar yoxlanışı)
📌 1 çay qaşığı balı isti suya qarışdırın, sonra bir neçə damcı sirkə əlavə edin.
✅ Əgər reaksiya yoxdursa – bal təbiidir.
❌ Əgər köpüklənməyə başlayırsa – tərkibində məl və ya kimyəvi qatqılar var.
- Yandırma testi
📌 Bal batırılmış pambıq çöpünü yandırın.
✅ Təbii bal yanır və ya yüngül qızarır.
❌ Saxta bal şıqqıldayır və yanmır, çünki tərkibində çox su var.
- Kağız testi (tərkibində suyun olub-olmadığını yoxlamaq üçün)
📌 Balın bir damcısını kağız salfetə damızdırın.
✅ Təbii bal kağızda qalın bir damcı şəklində qalır və dərhal hopmur.
❌ Əgər sürətlə yayılırsa və kağızı isladırsa, bu, onun çox su ehtiva etdiyini göstərir (saxta və ya durulaşdırılmış baldır).
💡 Məsləhət: Balı +5°C – +20°C temperaturda, quru yerdə saxlayın ki, faydalı xüsusiyyətlərini itirməsin.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Təbii balı necə seçmək olar?
✔ Balı yalnız təsdiqlənmiş arıçılardan və ya sertifikatlı istehsalçılardan alın.
✔ Etiketi yoxlayın – tərkibində yalnız 100% bal olmalıdır, heç bir əlavə maddə olmamalıdır.
✔ Kristallaşmaya diqqət edin – əgər payız və ya qışda bal maye haldadırsa (akasiya və ya şabalıd balı istisna olmaqla), ehtimal ki, qızdırılıb (bu halda faydalı xüsusiyyətləri azalır).
✔ Qoxunu yoxlayın – təbii balın xoş, təbii ətiri olur.
💡 Məsləhət: Bazarda satıcıdan bir damcı balı boş bir boşqaba axıtmasını istəyin – təbii bal davamlı bir xətt şəklində tökülür, saxta bal isə qırıq və çox axıcı olur.
Nəticə
Təbii bal – dəyərli və faydalı bir məhsuldur, lakin onu saxta ballardan ayırmağı bacarmaq vacibdir. Sınaq metodlarını tətbiq edin, etibarlı mənbələrdən bal alın və dad, qoxu və konsistensiyaya diqqət yetirin.
📢 Bəs siz balın təbiiliyini necə yoxlayırsınız? Fikirlərinizi şərhlərdə bölüşün! 🐝🍯
